Co to jest wskaźnik referencyjny i jak jest wykorzystywany ?

Wskaźnik referencyjny to indeks stosowany w konkretnych celach, określonych w Rozporządzeniu BMR[1]. W pewnym uproszczeniu, cele te sprowadzają się do ustalenia wysokości kwoty do zapłaty z tytułu umowy lub instrumentu finansowego czy pomiaru wyniku funduszu inwestycyjnego.

Indeks z kolei jest wartością obliczaną na podstawie metody lub wzoru oraz wykorzystywanych danych, które mają mierzyć określoną rzeczywistość ekonomiczną zmienną w czasie.

Wskaźnikami referencyjnymi stosowanymi na polskim rynku są m.in. WIBOR, EURIBOR.

Na podstawie wskaźników referencyjnych banki wyznaczają oprocentowanie kredytów (np. kredytu konsumenckiego czy kredytu hipotecznego), lokat, produktów strukturyzowanych, papierów dłużnych i innych instrumentów finansowych, strony umów mogą określać swoje wzajemne zobowiązania i rozliczać transakcje.

W Millennium Banku Hipotecznym S.A. wskaźnik referencyjny wykorzystujemy do obliczania oprocentowania kredytów hipotecznych. Wskaźnikiem tym jest WIBOR.

Kto tworzy wskaźniki referencyjne?

Wskaźniki referencyjne są opracowywane przez administratorów, czyli niezależne podmioty podlegające nadzorowi właściwego organu , który wydaje zezwolenie na pełnienie funkcji administratora i ocenia jakość metody opracowywania wskaźnika. Nad wskaźnikami referencyjnymi opracowywanymi w Polsce nadzór sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego.

Administrator gwarantuje, że dany wskaźnik referencyjny oddaje rzeczywistość ekonomiczną (rynkową) w sposób rzetelny i dokładny, natomiast dane, na podstawie których dochodzi do obliczenia wskaźnika, są kompletne, rzetelne i wysokiej jakości.

Dlaczego i w jakim celu wydane zostało Rozporządzenie BMR?

Po kryzysie finansowym z lat 2008–2009 Komisja Europejska zaczęła prace nad nowym standardem wyliczania i stosowania wskaźników referencyjnych, aby zapewnić ich przejrzystość, wiarygodność oraz zwiększyć ochronę konsumentów. Zostało wydane Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) tzw. Rozporządzenie BMR[1], które stosuje się od 1 stycznia 2018 roku.

Określa ono zasady, na jakich opracowuje się wskaźniki referencyjne oraz reguły nadzoru nad instytucjami, które wskaźniki te opracowują i udostępniają uczestnikom rynku finansowego, w tym bankom.

Jaki wpływ na Twoją umowę ma Rozporządzenie BMR?

Rozporządzenie BMR wprowadziło dodatkowe obowiązki dla banków. Każdy bank musi posiadać plan awaryjny na wypadek istotnej zmiany lub zaprzestania dalszego opracowywania wskaźników referencyjnych. Bank zobowiązany jest do odpowiedniego odzwierciedlenia tego planu w umowach zawieranych z klientami.

Jeśli Twoja umowa nie zawiera takich zapisów, będziemy Ciebie prosić o podpisanie bezpłatnego aneksu do umowy.
Aneks dotyczący BMR (zawierający zapisy odzwierciedlające plan awaryjny), wystawimy wraz z Aneksem zmiany warunków do umowy o kredyt hipoteczny, o które będziesz wnioskował. Możemy również przygotować ten aneks na Twój wniosek.

Jakie ryzyka są związane ze stosowaniem wskaźników referencyjnych

Ryzyka ogólne

Można zidentyfikować kilka ogólnych ryzyk związanych ze stosowaniem wskaźników referencyjnych:

• administrator wskaźnika referencyjnego może podjąć decyzję o zaprzestaniu jego opracowywania albo odpowiedni organ może cofnąć administratorowi zezwolenie na opracowywania wskaźnika;
• wskaźnik referencyjny, w tym metodologia jego ustalania, może ulec zmianie przez administratora wskaźnika referencyjnego z przyczyn regulacyjnych lub biznesowych;
• wskaźnik referencyjny może przestać być publikowany lub opracowywany w całości lub w odniesieniu do konkretnego okresu odsetkowego lub konkretnej waluty, a wskaźniki alternatywne dla niego mogą nie być wyznaczone;
• wskaźnik referencyjny może przestać odzwierciedlać realia gospodarcze lub rynek, ze względu na zaprzestanie przekazywania przez uprawnione podmioty niezbędnych danych do opracowywania tego wskaźnika lub wskaźnik referencyjny zostanie uznany przez właściwy organ nadzoru za niewiarygodny, przez co nie będzie kwalifikował się do pomiaru danego rynku bazowego.

Ryzyko zmiennej stopy procentowej

W okresie stosowania zmiennej stopy procentowej występuje ryzyko zmian stóp procentowych. Oznacza to, że w przypadku wzrostu stawki WIBOR oprocentowanie Twojego kredytu wzrośnie, co wiąże się również ze wzrostem wysokości raty, a w konsekwencji ze wzrostem całkowitego kosztu kredytu.

Ryzyko zmiany metody opracowywania wskaźnika referencyjnego

Podmiot opracowujący wskaźnik referencyjny jest uprawniony do wprowadzenia zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego (w tym istotnej zmiany) w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego publikowanej przez administratora na jego stronie internetowej. Dokonanie takiej zmiany poprzedza proces konsultacji publicznych, w ramach których administrator określi zakres proponowanej zmiany oraz jej uzasadnienie. Uzasadnieniem może być przykładowo konieczność dostosowania metody opracowywania wskaźnika referencyjnego do wymogów Rozporządzenia BMR, wytycznych organu nadzoru lub rekomendacji jednostki nadzorczej.

Konsekwencją dokonania zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego może być zmiana jego wartości. W konsekwencji podwyższenie wartości wskaźnika referencyjnego może spowodować wzrost części odsetkowej raty kredytu, powodując wzrost całkowitego kosztu kredytu.

Ryzyko zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego w sposób trwały lub czasowy

Podmiot opracowujący wskaźnik referencyjny jest uprawniony do zaprzestania w sposób trwały opracowywania tego wskaźnika w trybie określonym w jego dokumentacji publikowanej na stronie internetowej, z zastrzeżeniem przewidzianych w tym zakresie uprawnień organów nadzoru wynikających z art. 21 oraz 23 Rozporządzenia BMR. Administrator może podjąć decyzję o zaprzestaniu opracowywania wskaźnika referencyjnego w szczególności z przyczyn biznesowych (czynnik pozaekonomiczny) lub z uwagi na uznanie, że dane wykorzystywane do opracowywania wskaźnika nie są reprezentatywne dla rynku lub realiów gospodarczych, których pomiar jest celem tego wskaźnika. Proces zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego poprzedza proces konsultacji publicznych trwający zazwyczaj kilka miesięcy, w ramach których administrator określi datę, od której zamierza zaprzestać opracowywania wskaźnika.

Dodatkowo metoda opracowywania wskaźnika referencyjnego zazwyczaj wskazuje, że istnieją okoliczności, w których w danym dniu administrator może nie być w stanie wyznaczyć wartości wskaźnika, na przykład w sytuacji nieotrzymania wystarczającej ilości danych niezbędnych do jego wyznaczenia.

Kto może wyznaczyć zamiennik?

Rozporządzenie BMR uprawnia Komisję Europejską lub krajowy organ do wyznaczenia tzw. zamiennika dla znikającego wskaźnika.

Komisja Europejska lub krajowy organ może wyznaczyć zamiennik tylko pod pewnymi warunkami, określonymi w Rozporządzeniu BMR i tylko w odniesieniu do określonego katalogu wskaźników referencyjnych. Jeśli Komisja lub krajowy organ wyznaczy zamienny wskaźnik referencyjny, będzie on z mocy prawa używany w umowach, w których nie wskazano alternatywnego wskaźnika referencyjnego, zgodnie z wymogami Rozporządzenia BMR.

Gdzie znajdziesz dodatkowe informacje na temat wskaźników referencyjnych?

Rozporządzenie BMR znajdziesz pod adresem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32016R1011&from=EN

Więcej informacji na temat reformy zasad stosowania wskaźników referencyjnych znajdziesz pod adresem: https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/Wskazniki_referencyjne:

Strona administratora wskaźnika referencyjnego stosowanego w Millennium Banku Hipotecznym S.A.:

Poniżej znajdziesz dodatkowe informacje o aktualnych wskaźnikach referencyjnych:

Aktualne stopy referencyjne

Aby dowiedzieć się, ile aktualnie wynosi stopa referencyjna, która jest podstawą oprocentowania Twojego kredytu, wybierz termin, w którym została zawarta Twoja umowa kredytowa:

Kredyty udzielone w PLN – umowy zawarte od 01.07.2010 r. *

* Stopa referencyjna WIBOR 3M, na podstawie której Bank wylicza wysokość oprocentowania kredytu na kolejne 3 miesiące obowiązywania umowy o kredyt hipoteczny, zmienia się w cyklach 3-miesięcznych, w takim samym dniu miesiąca, w którym została zawarta Umowa. Dla celów obliczenia wysokości oprocentowania, obowiązującego przez kolejne 3 miesiące, Bank przyjmuje wartość stopy referencyjnej WIBOR 3M z ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym następuje jej zmiana.

Ważne: w miesiącu, w którym następuje zmiana oprocentowania kredytu z uwagi na zakończenie kolejnego 3- miesięcznego cyklu, oprocentowanie naliczane jest następująco:

• od 1-szego dnia miesiąca do dnia zmiany oprocentowania obowiązuje oprocentowanie oparte o wysokość stawki WIBOR 3M, obowiązującej dla poprzedniego 3-miesięcznego cyklu;
• od kolejnego dnia miesiąca po dniu zmiany oprocentowania do ostatniego dnia miesiąca obowiązuje oprocentowanie oparte o nową wysokość stawki WIBOR 3M, obowiązującą w kolejnym 3-miesięcznym cyklu.

Kredyty udzielone w PLN – umowy zawarte od 01.01.2022 r ***

*** Wskaźnik referencyjny WIBOR 6M, na podstawie której Bank wylicza wysokość oprocentowania kredytu na kolejne 6 miesięcy obowiązywania umowy o kredyt hipoteczny, zmienia się w cyklach 6-miesięcznych, w takim samym dniu miesiąca, w którym została zawarta Umowa. Dla celów obliczenia wysokości oprocentowania, obowiązującego przez kolejne 6 miesięcy, Bank przyjmuje wartość wskaźnika referencyjnego WIBOR 6M z ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym następuje jej zmiana.

Ważne: w miesiącu, w którym następuje zmiana oprocentowania kredytu z uwagi na zakończenie kolejnego 6- miesięcznego cyklu, oprocentowanie naliczane jest następująco:

• od 1-szego dnia miesiąca do dnia zmiany oprocentowania obowiązuje oprocentowanie oparte o wysokość stawki WIBOR 6M, obowiązującej dla poprzedniego 6-miesięcznego cyklu;
• od kolejnego dnia miesiąca po dniu zmiany oprocentowania do ostatniego dnia miesiąca obowiązuje oprocentowanie oparte o nową wysokość stawki WIBOR 6M, obowiązującą w kolejnym 6-miesięcznym cyklu.

Informacje o historycznych wskaźnikach referencyjnych znajdziesz tutaj

Na stronie administratora wskaźnika referencyjnego znajdziesz raporty:
„Stawki Referencyjne WIBID i WIBOR” dla każdego roku kalendarzowego od 2006 roku